رییس دانشگاه مذاهب اسلامی در گفتگو با خبرگزاری حوزه، با اشاره به این که وقف یکی از بنیان‎های مقدس است که سابقه آن تنها به اسلام برنمی گردد، گفت: به صورت اصولی وقف به این معناست که فرد دارای مکنت درحال حیات هر چند نه مشرف به موت، با یک نیت خالص و تقرب الی الله بخشی از ثروتش را وقف می‎کند و پرونده عمل صالح را برای خود مفتوح کرده و این عمل تمرکز نسبت به آخرت را به ویژه در حوزه مال به او اعطا می کند و امیدهایی را در دلش نسبت به آینده اخروی ایجاد و زنده نگاه می دارد.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی خاطرنشان کرد: از دیگر کارکردهای وقف، ارایه خدمات اجتماعی گسترده در حوزه ‎های مختلف است که گاه افراد یک نسل و بلکه فراتر از یک نسل را پوشش می دهد و آن هم به دلیل مهم و عجین بودن مورد وقف است که رابطه فرانسلی ایجاد کرده و قرن ها دوام پیدا می کند.

غفلت از مصادیق فراوان وقف

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: آنچه محل اشکال می باشد این است که سهم نهاد دین و حوزه در مقوله بسار مهم وقف به کاستی رفته است؛ در گذشته تمرکز دین و مبلغان بر وقف بسیار جدی تر بود، اما امروز این تمرکز وجود ندارد؛ مسئله دیگر آن که شناخت ما نسبت به فلسفه وجودی وقف و حوزه آزاد و منعطف و اجتماعی مصادیق آن نیز دچار کاستی شده است؛ یعنی در ذهنیت امروزی ما وقف چیزی جز برای یکی مصادیق محدود و غافل بودن از وجوه دیگر نیست.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس یادآور شد: به جهت همین محدودیت نگاه، مصادیق بسیار پویا با عنوان باقیات و صالحات و خدمت به جامعه به فراموشی سپرده شده و تولید وقف در قلت قرار گرفته است.

وقف نیازمند احیای اساسی فکری و فرهنگی است

وی با اشاره به این که کاستی دوم قرار ندادن وقف به عنوان مصادیق به روز برای خدمت به جامعه است، ابراز داشت: وقف نیازمند احیای اساسی فکری و فرهنگی است؛ یعنی باید شناخت و فرهنگ ایجاد موقوفات پویا و گسترده تر از حیث مادی و معنوی را ایجاد کرد.

بهره گیری از موقوفات هوشمندانه نیست

این محقق و پژوهشگر حوروی افزود: یکی از ضعف های حوزه وقف این است که متاسفانه بهره گیری از موقوفات هوشمندانه نیست و به طور کامل و بهینه مصرف نمی شود؛ این که صرفا موقوفاتی در اختیار ما باشد، کافی نیست، بلکه حفظ و تقویت و استفاده درست از موقوفات ضروری است.

استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: بهره گیری از موقوفات و ایجاد بهترین مثال ها و مصداق ها و نمونه ها برای وقف متناسب با نیازهای روز جامعه از دیگر مسائلی که می بایست در عرصه وقف مورد توجه قرار گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی خاطرنشان کرد: بهره گیری از پاره ای از موقوفات به صورت آزاد و منعطف تعریف شده است که در این زمینه باید کوشش کنیم در وضع بهینه تر، خدماتی تر، برجسته تر، اطمینان بخش تر و تمدنی تر به این مقوله نگاه کنیم.

وقف؛ نهادی تمدن ساز

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی ادامه داد:  وقف اصولا از هنگامی که در اسلام مورد تاکید و عمل قرار گرفت، سریع لباس تمدنی پوشید و همواره از نهادهای تمدن ساز و پیشرفت دهنده اسلام بوده است و توانست چندین قرن در میان مسلمین بهترین خدمات را ارایه دهد و حتی غیر مسلمانان را در جامعه اسلامی پوشش می داد، ولی امروزه این بعد تمدنی جای خود را به بعد سنتی خاطره ای داده است که در حقیقت یک کاستی جدی محسوب می شود؛ در این زمینه نیاز است که نهادهای تمدن ساز در متن اسلام بیشتر شود؛ زیرا نیاز ما به این مقوله، یک نیاز تمدنی در عالم اسلام است.

وقف ماهواره ای؟!

وی با تاکید بر این که باید از نگاه سنتی و درجا زننده و فردی نسبت به وقف بیرون بیاییم و نگاه جامع تری را حاکم کنیم، گفت: امروز که جامعه اسلامی فرقه فرقه شده است، وقف در میان این فرقه های محصور مانده و در این حصار نمی تواند به زیرساخت تمدنی کمک کند؛ به عنوان مثال می توانیم ماهواره ها و دانشگاه هایی را در راستای خدمت به اسلام وقف کنیم، ولی متاسفانه وقف در این حوزه ها بسیار محدود است.

وظیفه حوزه های علمیه در بازتعریف مصادیق وقف

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با بیان این که بخشی از میراث گذشته وقف،  وقف در جهت حوزه های علمیه و مدارس علمیه بوده است، اظهار داشت: این میراث عملی امروزه در اختیار ماست، ولی حوزه ها باید نسبت به بازتعریف این موارد و مصادیق، به یک تلاش واضح و شفاف دست بزنند و در چگونگی بهره گیری از این ابعاد تلاش کنند.

استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: وقف از یک طرف به عنوان یک بعد تاریخی و شناسنامه ای برای حوزه های علمیه و از طرفی بعد افتخارآمیزی برای حوزه محسوب می شود و یک چارچوب تنظیم کننده است که هم می تواند منشا خدماتی برای حوزه باشد و هم زمینه هایی را برای بهره گیری اجتماع از حوزه های علمیه ایجاد کند.

وی تصریح کرد: الگودهی وقف در حوزه های علمیه عامل مهمی است که باید نگاه جدیدی به آن داشت؛ برای این که اگر قرار باشد جامعه اسلامی را به علم و وقف دعوت کنیم، باید الگوهای سازماندهی شده تری را در اختیار داشته باشیم.

تاکید بر احیای موقوفات حوزوی

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی یادآور شد: موقوفات مرتبط با حوزه های علمیه در یک وضعیت فراموش شده و غیر فعال است که می بایست حوزه ها با گفتگوی جدی با اوقاف و نهادهای ملی تصمیم گیرنده در این عرصه، در مرحله نخست به شناخت ظرفیت های موجود بپردازند و پس از آن با خط دهی مناسب، به بهره گیری این سرمایه نهفته و بسیار غنی همت گمارند؛ در این صورت سود و ثمره آن کلیت جامعه مسلمین را در بر خواهد گرفت و نیت واقفان که بهره مندی حداکثری از این موقوفات است نیز به بهترین شکل ممکن تامین می شود.